Arevîk çîroka Dêrsîm e! Dema navê Dêrsîm te gotin ji aliyekî de: êş, xwîn, fîgan û komkûjî te bîra mirov…Ji alîyekî jî: asî bûn, serhildan, mêranî û egîtî…Wê axa pîroz û mirovên egît, tu caran ji dijmanan, zorderî û dorpeçê re seri netewandin. Navê Dêrsîmê yî din Kurdistanê. Ew nav tu caran ji ser xwe neavitiye û hertim gotina:”Ji Dêrsîmê re sefer dibe, lê tu caran zafer nabe!” kiriye şana xwe.

Haydar Işik

Ew wêneyê Ataturk û Diyap Aga (ku cilên kurdî li xwe kirine), di otomobîlê de bînin bîra xwe. Wê demê pêdiviya Ataturk bi kesayetên Dêrsimî yên weke Diyap Aga û Hasan Hayrî Beg hebû. Heta ku pireyê derbas kirin, ji hirç re gotin xalo. Dr. Şivan di salên 60'î de behsa vê rastiyê dikir. Tenê ji malbata Dr. Şivan 54 kes hatin kuştin. Diyap Aga û 4 mebûsên din yên Dêrsimî bo avakirina Komara Tirkiyeyê alîkarî kirin. Lê piştî ku dewlet, artêş, polîs, dad, burokrasî û çapemenî karîbû li ser lingên xwe bisekine, Kemal Ataturk rûyê xwe yê rastî yê tûndrew derxist holê.

Temmuz 2011 Ez ke 1944 şiyo mektebe vêrî, hona şerê cihanê duyen berdevamkerdene. O waxt şare ma ye Dersim zaf feqir bi. Çike Tertele Dersim hona zaf newe bî. Millet weşan bî, hem ji ye serande neweşiye je çor doman qirkerdene. Eke ez ewro weşo, baverken ke biwaji, maya mi ez xeleşno. Maya mina fiqariye je pisinge leyire xo fek de fetelnena, qayite mi biye. Ez ke biyene nêweş, aye ez berdene jare. Çe de ke çiyê werdene bî, verende danê mi.

Ez ke eve na belangaziyede amo hot ser, şiyo mekteve Tirkan. Yenora mi vîr. Hefteye zuyende (yekemin) ma doman kerdime sira û İstiklal Marşı, yani marşe netewiya Tirkan biwajime. Le keş hona çiyo niyane ne heşnay bî, ne ji vînay bî. Ma nezonene ke sebikerimê, no çiko, çira na domen je heru honde zirenê? Wenge hemu kes û fekê her kes ferqli bî. Malime ma qariyenê, le kes besenekerdenê ke na marşe Tirkan biwajo. Ez baverken ke na hengame heta sinifa ponciye berdevam kerd. Malim zaf dave maro, mîyane ma de zaf uşir (çubuk) şikit.

Haydar IŞIK

Temmuz 2011

Nivise rojname je mektuva esker niya. Gerekê ison wendexon re çiye bivajero. Niviste fikir û struktur bîvo, her çi ra ave mesaj bidorê wendoxan û ufuke wendox hîra bikero. Le ez poncas sera ke nüsnen û wazen ke şare ma millet bo, netewi (ulusal) bo. Hilbijartin (weçintayiş-seçim) de niyademe ke kare ma je kare Sisyphus biyo. Mitolojiye Yunan de Haq ceza dano Sisyphus (Sisyphos) vano zu kemera glore bere koye Olympik. Sisyphus kemere beno gile koyde nanero, le ginderbena yena cer. O beno cor, a ginderbena yena cer. Kare ma ki niyaro. Şare ma hilbijartin de şaredariye (belediye) gurete, vekil rüşna Ankara. Çi bi se bi na şare ma, honde bingehe xora dür vînet. Ez baverken na kay de farkli faktör estê û siyasetmedare Dersim na faktöran ser qeseykene, nüsnene. Le ez wazen ke mesela bîn ser binüsni.

Haydar Işık 

                                                                                     3. Gulan 2011

            Prens Ernst mordemo dewlemend o û cenika xo çena prense Monako ya. Hurdmine çeyande (keyde) mal milk û perêy(para) estê. Nika jû vatene yena aqle şima: „Perê dewlemend, fekê feqiran qefilneno.“ Le ez dewlemendanê dînan ser qeseyneken, wazen ke şimarê hêrsê Prens Ernst biwaji.

            Roje Prens Ernst August şono Fuare Hanover û uza weno şimeno. E ke peniye de şono çey (key) ferman dano şofere xo vano verê pavyone Tirkan de vînde. Uza arabe xo ra yeno war şone desê pavyone Tirkande mîza xo keno. Çira Prens dêse Fransiz, İngiliz û Amerikan de mîza xo nekeno, illam desê Tirkan wazeno? Demek Prens Tirkan ra hasnekeno, coka mîz erzeno desê Tirkan û keno qefçil. Ha îta ison mîz berzo desê Tirkan, ha Ankara de ferq çino. Prens miza xo ke keno di geyim beno rehat.

17. Adar 2011

            Neway sera ke devleta Tirk koyenê millete Kurd bombakena. Neway sera dewenê ma veşnena. Eve çimane koledariye millete ma de niyadana, ziman, kultur û kamiya şare ma inkarkena. Wazenê ke millete Kurd Tirk bikere, Êlevî ji Hanefi bikero. İdeolojiyê devleta Tirk tekiliya: Hemu kes Tirk, hemu mirçikan leylek, hemu dar û bêr ji kavak vînena. Coka millete Tirk raştiye çika nezoneno. Ez roze şiyo daveta zu avukat. Koto sira ke non bijerî. Zu cenika kokume û laze daye döner birnenê. Mi eve zimane Almani waşt. Cenikê perskerd: Ti Tirka? Mi vat, Najni ez Tirki rind zanen, le ez Tirk niyo. Cenike vat: Haydi ulan sen Türksün.Na cenika fiqariyê bine tesirê ideolojiye Kemalistan de mendvi. Kemal Atatürk geleneka İttihat Terakki berdevam kerdê û millete ke Tirk niye ya kişt (kuşt), ya ki asimile kerd. Horte zu rozede Kurd û Arap, Çerkes û Çeçen, Arnavut û Abaza, Ermeni û Rum kerd Tirk. Endi her rexistinê (örgüt) devletê de pîl û qij mecbur kerd ke sond biwero Tirk bo.

Daye çira çimê to hen herdisînê

Çeme Munzur hesrînê to ra vejya

To dênerê qorênê xo û berbenê

Dilê to dirvetin derde to giranê 

Pepug wend, ti berba, jarê ma berbay

Biko vînayena Tertelê Dersim kemerê şikitê

Kam na zulüm dît, zerê dey parçe parçeyê

Şare Dersim û êrde Dersim ra gun şiyenê

Aşir qirkerd, lemina dinan koyande feteliyê

Pepug wend, ez berbo, jarê ma berbay

Maya mi çimanê xirav ra zaf tersenê û vatene: „Çim ginenêra ci.“ Feqire hen bivî pil, mektev (dibistan) nedivî. Baveriya dinan de hurafe zaf bî. Hen divî, hen bivî, zonayişe xo niyabî. Ez geganê rast amo. E ke şiyenê manga xo, bizane û miyane xo doşenê, mi niyadenê ke bureş biyo pir. Le e ke cirana ma  perskerdene, vatene: „Tove bo merêt biye huşk. Bureş lete nebiyo.“  Cenike bureş nedîyene, çike leçeke xo estene ser. Mi vatene, daye ti çira hen vana, bureş biyo pir? Vatene, biko biko çimê xirav ginenara ci, coka ez hen van. Ti nezonena, zu mordim manga de niyado û cizike manga zaf girs beno. Vano na manga çikas rinda, uza manga qilaşiya hurenda xode merda. Çimê xirav zaf este.

            „Ser sera şima piroz bo!“ Millete Kurd niya vano. Le taye este ke „piroz“ nevane, çike Kurmanci de yeno vatene. Çi vane, „Ser sera şima bimbarek bo!“ Nezonene ke bimbarek qese Arabiyo. Qese Arap, Acem û Tirk rinde, le qese ke zaravonên Kurd ra yene, xirave. Na mentalite, mentalita koledariya. Koledariye, hen kerdo ke, hatta geneno nînu biya xori. İsone nîyanen endi baveriya xo kerda vînd. Karaktere nînan, şiyora karektere koledar. Koledar efendiyo, rind zaneno, çi ke koledar vano, rasta.

www.haydar-isik.com                                                                                   06.12.2010       

            Kitav estê ison kene rewşenbir, tîj erzenê sare ison, horizont (ufuk) kene hîra, aqil kene derg. Tabii kitav ki estê, raya ison kene tarî. Propaganda sistem virazene û aqle ison kene horte çar dêsu. İson ke kitave zuyen, jedetir klasike Yunan wênd, o kes raya xo rast vîneno û beno rewşenbir. Dinya ma eve sayiya (ardime) klasiken Yunan de, hem teknik û hem zonayişde aveşiya. Coka kitavene zuyan ra sisteme zordariyen zaf tersene. Waştena nînên de; ya qedexekerdena kitaven, ya ki veşnene înan esta. Hitler ke iktidare xo xurt kerd, verende Berlin de kitave niviskarene çepan û Yahudiyan veşnay.